انقلاب صنعتی چهارم (industry 4.0)
هر چند ما در سه انقلاب صنعتی گذشته :
1.انقلاب صنعتی اول: (عصر تولید ماشینی)
2.انقلاب صنعتی دوم: (عصر علم و تولید انبوه)
3.انقلاب صنعتی سوم: (انقلاب دیجیتال)
حضور نداشته و با مشکلات آن دست و پنجه، نرم نکردهایم اما نباید تصور کنیم که هیچ انقلاب صنعتی دیگری در راه نیست. چون تاریخ، بارها شاهد وقوع انقلابهای صنعتی بوده است و باز هم خواهد بود.
صنعت نسل چهارم طی دوره ده ساله خود کمتر بر اصول انصاف و پایداری اجتماعی متمرکز بوده و بیشتر بر دیجیتالسازی و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی به منظور افزایش بازده و انعطافپذیری تولید متمرکز بوده است.
این لغت برای اولین بار توسط چه کسی مطرح شد ؟
اصطلاح انقلاب صنعتی چهارم، اولینبار توسط بنیانگذار و مدیر اجرایی مجمع جهانی اقتصاد، کلاوس شواب استفاده شد.
او ادعا میکند که این تغییراتی که شاهدش هستیم فراتر از پیشرفتهایی در زمینه بهینهسازی است و تحولی را در سرمایهداری صنعتی نشان میدهد.
بخشی از این تغییرات صنعتی حاصل بهکارگیری فناوریهایی مانند هوش مصنوعی و رباتیک پیشرفته است.
این فناوریها مرز بین دنیای فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی را از بین میبرد. کتابهای «انقلاب صنعتی چهارم» و «غلبه بر بیتفاوتی» از جمله آثار منتشرشدهی وی هستند.
به گفته کلاوس شواب : آخر سر هم ممکن است ارتباطات مستقیم بین ذهن هایمان و با دنیای دیجیتال داشته باشیم .
بهطور خلاصه انقلاب صنعتی چهارم با بهرهمندی از فناوریهایی مانند اینترنت اشیا صنعتی، رایانش ابری و هوش مصنوعی درک ما را از دنیای پیرامونمان تغییر خواهد داد و با تمرکز بر به کارگیری فناوریهای مختلف، امکان اتصال میان اجزای مختلف تولید را فراهم میکند.
کاربردها :
کارخانه هوشمند، مفهومیست که برای توصیف بهرهمندی از فناوریهای مختلف برای دستیابی به توان تولیدی بسیار انعطافپذیر و خودسازگار استفاده میشود. کارخانهها و مجتمع های هوشمند با اتصال فرآیندهای مختلف، جریانهای دادهای به روشی ساده به شکل جدیدی از انعطافپذیری و بهرهوری دست مییابند.
همزادهای دیجیتال نقشی مهم و اساسی در کارخانههای و مجتمع های هوشمند ایفا میکنند.
اپراتور هوشمند، یکی دیگر از مفاهیمی است که در راستای انقلاب صنعتی چهارم شکل گرفتهاست.
اپراتور هوشمند با ارائه خدمات فناورانه به صورت کارآمد و مؤثر برای صنایع مختلف به بهبود عملکرد آنها کمک میکند.
فناوریهای انقلاب صنعتی چهارم :
-امنیت سایبری : با افزایش اتصالات و استفاده از کلان دادهها در صنعت 4.0، امنیت سایبری از اهمیت بالایی برخوردار میشود. با پیادهسازی معماری Zero Trust و فناوریهایی مانند یادگیری ماشینی و بلاکچین، سازمانها میتوانند فرایند تشخیص، پیشگیری و پاسخ به تهدید را خودکار کنند و خطر نقض دادهها و تاخیر در تولید را در شبکههای خود به حداقل برسانند.
-اینترنت اشیای صنعتی (IIoT): اینترنت اشیا (IoT) و به طور خاص، اینترنت اشیاء صنعتی (IIOT) ، آنقدر برای صنعت 4.0 اهمیت دارد که این دو اصطلاح اغلب بهجای یکدیگر استفاده میشوند. اکثر اشیای فیزیکی در Industry 4.0 مانند دستگاهها، رباتها، ماشینآلات، تجهیزات و محصولات، از حسگرها و برچسبهای RFIDوNFC برای ارائه دادههای درلحظه درباره وضعیت، عملکرد یا مکان خود استفاده میکنند.
-شکاف در مهارتهای فنی : با دیجیتالی شدن فرآیندها، مشاغل به افرادی نیاز دارند که به فناوریهای روز دنیا آشنا باشند. کسبوکارهایی که از حضور منابع انسانی مسلط به فرآیندهای دیجیتال بهرهمند باشند قادر خواهند بود تا به خوبی از فناوریهای جدید، برای پیشرفت خود استفاده کنند. بنابراین افراد برای حفظ یا تضمین آیندهی شغلی خود باید مهارتهای جدید موردنیاز دنیای کسبوکار را یاد بگیرند.
-حساسیت داده(Data Sensitivity) : ورود فناوریهای جدید باعث افزایش نگرانیها در مورد حریم خصوصی، مالکیت، مدیریت دادهها و IP شده است. فرآیندهای هوش مصنوعی، نیاز دارند تا به دادههای شرکتها دسترسی داشته باشند در حالیکه شرکتها بر حفظ دادههای خود و امن نگه داشتن آن تاکید دارند.
-ردیابی و بهینهسازی داراییها: مولفه های انقلاب صنعتی چهارم به تولیدکنندگان کمک میکند تا در هر مرحله از زنجیره تامین، کارآمدتر عمل کنند و کنترل بهتری روی موجودی، کیفیت و فرصتهای بهینهسازی مربوط به لجستیک داشته باشند. با استفاده از اینترنت اشیا در یک کارخانه، کارمندان میتوانند دید بهتری نسبت به داراییهای کسبوکار در هر نقطهای از دنیا داشته باشند. همچنین وظایف استاندارد مدیریت دارایی مانند انتقال داراییها، طبقهبندی مجدد و تعدیلها را میتوان بهشکل متمرکز و درلحظه، مدیریت کرد.
برخی از نتایجی که انقلاب صنعتی 4 برای کسبوکارها به وجود آورد :
-پیشرفتهای اساسی در بهرهوری و اتوماسیون : کسب و کارها در طی انجام عملیات خود به سمت تصمیم گیری بر اساس داده حرکت میکنند، دقت پیشبینی را بهبود میبخشند، از تحویل بهموقع پشتیبانی کرده و به سمت بهینهسازی حرکت میکنند.
-کشف مدلهای تجاری جدید و استفاده از فرصتها : هزینههای کسبوکارها کاهش پیدا میکنند، کارایی بازار بهبود پیدا کرده.
-راهحلهای پایدار، بدون به خطر انداختن سودآوری : سازمانها با دیجیتالی شدن، کارآمدتر و مقرون بهصرفهتر عمل میکنند. چنین سازمانهایی، اهداف زیست محیطی خود را بدون بهخطر انداختن سایر اهداف تجاری، مانند سودآوری و مقیاسپذیری، برآورده میکنند مانند هوشمند سازی ساختمان های اداری, تجاری(لینک اون یکی بلاگ (مرکز تجاری هوشمند)) و مسکونی.
به طور خلاصه، این فناوری به سازمانها اجازه میدهد تا زنجیرههای تامین خود را بهتر اجرا کرده و محصولات را بهسرعت طراحی و اصلاح کنند، از خرابی تجهیزات جلوگیری کنند، اولویتهای مصرفکننده را حفظ و محصولات و موجودیها را دنبال کنند.
انقلاب صنعتی چهارم روی 9 ستون فناوری ساخته شده است. این نوآوریها باعث ایجاد پلی میان دنیای فیزیکی و دیجیتال هستند که راهاندازی سیستمهای هوشمند و مستقل را ممکن میکند. در حال حاضر، کسبوکارها و زنجیرههای تامین از برخی از این فناوریهای پیشرفته استفاده میکنند، اما پتانسیل کامل Industry 4.0 زمانی زنده میشود که همه این فناوریها، با یکدیگر استفاده شوند.
در واقع، یکی از بزرگترین وعدههای انقلاب صنعتی چهارم، بهبود کیفیت زندگی افراد و افزایش سطح درآمد است.
سازمانها، هوشمندتر و کارآمدتر میشوند.
افزایش بهرهوری،
افزایش بازده،
بهبود کیفیت فرآیندها،
ایمنی بیشتر برای کارگران با کاهش اشتغال آنها در محیطهای کاری خطرناک،
بهبود تصمیمگیری با کمک ابزارهای مبتنی بر داده از دیگر فرصتهای این انقلاب هستند.
فناوریهای انقلاب صنعتی چهارم حتی ممکن است به ما کمک کند تا برای بلایای طبیعی بهتر آماده شویم و همچنین به طور بالقوه برخی از آسیبهای ناشی از انقلابهای صنعتی قبلی را تعدیل کنیم.